Rumunija
Tako blizu a tako nepoznata
SADRŽAJ
Opšti podaci
Broj stanovinka
- Rumunija ima nešto više od 19 miliona stanovnika prema popisu iz 2021.godine.
- Broj stanovnika dostigao je vrhunac u 1990.godini sa preko 23 miliona stanovnika, od kada je u stabilnom padu.
- Prirodni priraštaj je -0.29% (2014 godine).
- Prosečni životni vek je 75 godina.
- Po brojnosti najviše je Rumuna (oko 90%), slede Mađari, Romi i ostale manjine.
Glavni grad: Bukurešt
Pogled na zgradu parlamenta
- Najveći grad Rumunije sa oko 2.3 miliona stanovnika.
- Nalazi se u južnom delu zemlje, u prošlosti prestonica Vlaške republike
- Parlament u Bukureštu je druga najmasivnija zgrada na svetu, iza Pentagona (SAD).
Narodna biblioteka
- Arhitektura podseća na Pariz, otuda i nadimak “Mali Pariz” na istoku.
- Danas je moderan grad, najbogatija prestonca jugoistočne Evrope koji se ubrzano razvija, pogotovo zahvaljujući IT industriji.
- Njegovi stanovnici uživaju jedan od najbržih interneta u Evropi.
Zastava
- Rumunija ima trobojnu uspravnu zastavu plavo - žuto - crvene boje.
- Zastava je jako slična zastavi Andore, Čada i razumljivo, Moldavije.
- Prvi put je u modernom obliku upotrebljena 1834.godine od strane Vlaške kneževine,koja je obuhvatala današnju južnu Rumuniju. I ovde vidimo da termin Vlah=Rumun.
Valuta : Lei
- Rumunski Lei (RON) je valuta Rumunije.
- 1 Lei sastoji se od 100 bani.
- U trenutku pisanja 1 evro vredi 5 Lei.
- Evre promenite u Lei u Rumuniji jer će retko ko prihvatiti Evro tamo.
- 2024.godine Rumunija bi trebala uvesti Evro kao valutu.
- Rumunske novčanice pravljene su tako da su skoro neuništive i nepromočive.
Vjera : pravoslavlje
- Rumunija je sekularna država, no jedna od najpobožnijih u Evropi.
- Pretežna većina 90%+ su pravoslavni hrišćani, vernici Rumunske Pravoslavne Crkve.
- Sledeće po brojnosti su katoličko i protestantsko hrišćanstvo, Islam i Judaizam, svi zajedno čine oko 10% verujućih.
Privreda
- Nakon ulaska u EU (2004.g) rumunska privreda je jedna od najbrže rastućih u EU.
- BDP po glavi stanovnika preko $30.000.
- Prosečna bruto plata iznosi oko 1.300 eur dok je “čista” neto zarada oko 730 eur.
- Nezaposlenost je ispod nivoa EU proseka.
- Porez je 16% na lični dohodak i zaradu firmi, jedna od najnižih u EU.
- Preko četvrtine radne snage Rumunije zaposleno je u poljoprivredi, jedna od najvećih stopa u Evropi.
- Rumunija najviše izvozi automobila i auto delova (Dacia je najveća rumunska firma).
- Slede IT, odeća, tekstil, mašinerija za privredu i elektronika.
Putovanje u Rumuniju
Saznajte najpotrebnije stvari pred putovanje na slikovit način
Ambasade (Veleposlanstva) Rumunije kod nas
Kliknite na grad koji Vam treba i bićete preusmereni na stranicu ambasade
Crna Gora
Slovenija
Istorija
Dolazak Rimljana
- Kolevka rumunskih naroda je Balkan, pogotovo oblasti ostale van uticaja helenske kulture, gde se razvila rumunska civilizacija kao proizvod prožimanja starosedelačke i rimske/vizantijske kulture.
- Dolaskom Rimljana na Balkan i formiranjem oblasti Mezije (Moesija) otpočeo je proces romanizacije starosedelačkih plemena (poput Tračana i Dačana) tj formiranja rumunskog identiteta.
- Rimska država – vojska i uprava zvanično su napustile ove prostore godine 271. usled redovnih upada Germana i Dačana. No, romanizovano stanovništvo ostalo je da živi na ovim prostorima, prihvatajući kulturu i identitet Rimskog carstva, tada najnaprednije civilizacije.
Srednji vek
- Ovaj period obeležen je najpre dolaskom raznim naroda na Balkan, njihovim međusobnim ratovima i naposletku Osmanskom okupacijom.
- Tokom Dugog turskog rata, vlaški princ Mihail Hrabri stao je na čelo ujedinjene borbe protiv Turaka, 1600 godine.
Kratko je vladao nad tri srednjovekovne kneževine Vlaške, Moldavije i Transilvanije (slika), pokrivajući veći deo današnje teritorije Rumunije. - Obratite pažnju na Vlašku kneževinu koja se ujedinjuje sa ostalim rumunskim oblastima. Vlasi su rumunski narod po svim karakteristikama i istorijskim težnjama.
- Vremenom, rumunski narodi izgubili su Transilvaniju (privremeno) od Mađarske tj Austro-Ugarske i Bukovinu tj Moldaviju od strane Ruskog carstva.
18 i 19 vek: nezavisnost i ujedinjenje
- Kasni 18.vek stavio je Rumuniju između 3 sile – Austro-Ugarska, Rusija i Osmansko carstvo u opadanju.
- Zatim, prva polovina 19. veka obeležena je borbom za nezavisnost od Osmanlija, koja je na kraju i formalno priznata na Berlinskom kongresu 1877.godine (nezavsnost su stekle još i Srbija, Crna Gora i Grčka).
- Nešto ranije, Vlaška kneževina i Moldavija ujedinile su se i zvanično ustanovile naziv Rumunija 1862.godine.
- Ovo je vreme tenzija sa Austro-Ugarskom tj Mađarskom oko teritorije Transilvanije u kojoj su Rumuni činili većinu izloženu pritisku asimilacije od strane Beča i pogotovo Budimpešte.
Svetski ratovi i velika Rumunija do 1940
- U drugom balkanskom ratu Rumunija je osvojila Dobrudžu od Bugarske i ostala neutralna na početku Prvog Svetskog rata
- Nešto kasnije, sile Antante (Engleskoa, Francuska, Rusija, SAD, Jugoslavija) obećale su Rumuniji teritorije gde ima većinsko stanovništvo (trenutno pod Austro-Ugarskom), ako bi ušla u rat na njihovoj strani.
- Rumunija je pristala i objavila rat silama osovine (Nemačka, Austro Ugarska, Italija) i biva okupirana od strane njih.
- Sa druge strane Ruska revolucija 1917. okončala je rusku okupaciju Moldove koja se vratila matici Rumuniji.
- Iako vojno poražena, Rumunija je dočekala svršetak Prvog Svetskog rata na pobedničkoj strani.
Usled poraza Austro-Ugarske, teritorije sa rumunskim stanovništvom ujedinile su se u Veliku Rumuniju. Taj događaj je dan danas nacionalni praznik u Rumuniji i slavi se kao 1.decembar dan ujedinjenja u veliku Rumuniju.
Velika Rumunija - Kako se smanjila Velika Rumunija? Na početku Drugog Svetskog rata, Rumunija se našla na strani Nemačke koja je podržavala njene interese protiv SSSR-a koji je okupirao teritorije Velike Rumunije na severu i severo-istoku.
- Nemačka je prisilila Rumuniju da preda teritorije Mađarskoj i Bugarskoj (svojim saveznicima) da bi za uzvrat pružila Rumuniji zaštitu od SSSR. Na to je rumunski kralj Karl II pristao.
- Ubruzo, uz pomoć Nemaca Rumunija je povratila deo svoje teritorije od SSSR-a. Nažalost, pod vođstvom Nemaca, u tim teritorijama izvršen je genocid nad Jevrejima i Romima.
- Pred kraj Drugog Svetskog rata, pobeda saveznika i SSSR delovala je izvesno i Rumunija je prešla na pobedničku stranu. Crvena armija ušla je u Bukurešt i drzava je pala pod sovjetski uticaj. Time je prestala da postoji Kraljevina Rumunija i rodila se socijalistička republika Rumunija.
Komunistička vladavina do 1989
- Nakon pobede nad fašizmom, sovjetska vojska nije se zadržala u Jugoslaviji.
Međutim, mi smo u tome bili izuzetak u odnosu na naše susede. U Mađarskoj su ostali 40 godina, u Rumuniji 11 godina. - Tokom svog prisustva Sovjeti su uspostavili preduzeća koja su eksplatisala prirodna bogatstva Rumunije u svom jednostranom interesu.
- Godine 1957. nakon sastanka sa Titom i rumunskim čelnicima, Svojeti su se povukli dobrovoljno iz Rumunije i premestili svoje trupe u Mađarsku koja se protivila sovjetskoj okupaciji.No, iako bez vojske, SSSR je nastavio svoj politički uitcaj u Rumuniji.
- Nakon rata, komnunistička vlast je, izgleda, na nameštenim izborima pobedila sa 70% glasova.
- 1965.godine na vlast dolazi Nikola Čaušesku koji se zalagao za veću samostalnost Rumunije od SSSR.
Spoljašnji dug Rumunije vrtoglavo je rastao, što je nateralo Čaušeska da uvede mere štednje koje su ugušile privredu, što ga je, zajedno sa kultom ličnosti i tiranijom, učinilo nepopularnim. - Godine 1989. (kada je pao Berlinski zid – simbol urušavanja komunizma) Čaušesku je svrgnut u nasilnoj revoluciji naroda i presuđeno mu je streljanjem iste godine.
Prelaz na kapitalizam i modernizacija
Rumunija je, kao i ostale zemlje istočnog bloka, započela svoj proces prelaska na kapitalizam – demokratiju, slobodno tržište, privatnu svojinu i ljudska prava. Jednom rečju, okretanje zapadnim civilizacijskim tekovinama.
- 2004.godine priključuje se NATO savezu.
- 1993.godine aplicira za članstvo u EU a punopravan član postaje 2007.godine.
- Rane 2000te bile su vreme izuzetnog privrednog rasta i demokratskog razvitka.
- Drzava i dalje ima svoje probleme po pitanju infrastrukture, zdravstva, obrazovanja, korupcije i iseljavanja koje pokušava da reši.
- Rumunija, zajedno sa Bugarskom, radi na ulasku u Šengen zonu slobodnog kretanja, a uslov je jačanje vladavine prava.
Rumunija je pouzdani saveznik SAD s obzirom na loše iskustvo sa SSSR/Rusijom iz prošlosti (otimanje Moldove i nametanje komunizma). - Odnos sa Moldovom je poseban s obzirom da obe države pripadaju istom narodu, od 1990ih postoji pokret za ujedinjenje dve države. Ovo je postalo naročito relevantno u svetlu ruske agresije na Ukrajinu koja čini Moldovu mogućom sledećom metom Rusije.
Komentari
Претплати се
Пријави се
0 Comments
Ostanite u toku
Unesite svoj email i ostanite u toku sa najbitnijim dešavanjima:
Pridružite se Viber grupi: